Sai Baba: is hij Visjnoe, Christus, of Hans Kazan?

Godsdienstige beweging beschuldigd van bedrog, geweld en vrouwendiskriminatie

 

Datum: 27 oktober 2004

Datum document: november 1996

Afkomstig van: http://www.stelling.nl/kleintje/303/saibaba.htm

In het op universiteiten gratis verspreide blad 'Studieweek' nummer 44 van 1996 staat een advertentie van de Shri Sai Baba Tempel te Lelystad. Ze kondigen een dag aan, "in het bijzonder voor studenten en docenten", op donderdag 12 december aanstaande, in de eeuwenoude Hortus Botanicus van de Universiteit van Amsterdam. Zo wil deze godsdienstige organisatie de Nederlandse universiteiten onder invloed van haar leider Sai Baba uit India "en zijn leer" brengen. Nu minister Ritzen de democratie op de universiteiten afschaft, lijkt de tijd daar rijp voor theocratie. Voor de Italiaanstalige Zwitserse TV zei een Baba-aanhanger: "De wetenschap moet op de knieën voor Sai Baba".
Maar wie zijn deze Shri Sai Baba en zijn volgelingen? Hoe denkt de eigen aanhang? En Koot en Bie? En welke alarmerende berichten komen uit India en Amerika?

Koot en Bie

Shri betekent heilig in India. Het lijkt, of Baba inderdaad heilig en goddelijk is wanneer je de biografie leest, geschreven door de Australische theosoof en reklameman Howard Murphet. Murphet schreef ook biografieën van de theosofische leiders mevrouw Blavatsky en kolonel Olcott. Uitgeverij Ankh-Hermes te Deventer vertaalde zijn "Sai Baba: Man of Miracles" als "Sai Baba, de Wonderdoener". Ankh gaf ook het vervolg uit, "Sai Baba Avatar". Een avatar is een god die een mensengedaante aanneemt. Tegen hindoes zeggen Baba's aanhangers, dat hun leider de God Visjnoe is. Tegen christenen, bijvoorbeeld uit Nederland, dat hij de weergekomen God-de-Zoon Christus is. Net als eerder de volgelingen van Christus, Mohammed en Mussolini, hebben Baba's aanhangers hun eigen kalender. Een van hen, op de universiteit van Ljubljana in Slovenië, heeft deze op Internet gezet. We leven nu in het jaar 70, lees je daar, want "de God Sathya (Waarheid) Sai Baba's fysieke geboorte" was zeventig jaar geleden.
Toen hij in het dorp Puttaparthi geboren werd in 1926, heette hij Satyanarayana Raju. Op zijn veertiende beweerde hij, de reïncarnatie te zijn van een in 1918 gestorven heilige, Shirdi Sai Baba. Satyanarayana nam diens naam aan. Steeds meer mensen gingen in hem geloven. Nu beweert zijn aanhang, dat er over de hele wereld zes millioen volgelingen zijn, verspreid over tweeduizend plaatsen.
In Murphet's "Man of Miracles" lezen we, dat als een auto niet verder kan door een lege tank, Sai Baba water in benzine verandert. Baba bewijst volgens zijn aanhang zijn goddelijkheid, door onder gewone volgelingen heilige as uit te delen. Belangrijke volgelingen, zoals politici, krijgen zelfs gouden kettingen en horloges van hem cadeau. Die "materialiseert" Baba, zoals dat heet. Het lijkt wel, of hij ze zo uit het niets ineens laat verschijnen. Een gewoon, niet-goddelijk, mens kan dat niet, denken velen.
Wie zijn Sai Baba's volgelingen? In de televisieprogramma's van Koot en Bie van enige tijd geleden, lijken ze warhoofdige, maar ongevaarlijke mensen. Maar uit Baba's geboorteland komen weer iets andere geluiden: beschuldigingen van bedrog, van geweld met gewonden en doden als gevolg, en van seksisme.

Indian Skeptic

In India strijdt het blad "Indian Skeptic" tegen bijgeloof. Op vergaderingen komen vaak duizenden Indiase dorpsbewoners kijken, hoe skeptici allerlei "toverij" en "goddelijkheid" als goocheltrucs ontmaskeren.
Dat vinden goeroes zoals Sai Baba niet leuk. Onlangs konden we in het VPRO-televisieprogramma "Noorderlicht" de film "Guru Busters" zien. Daarin betrapte een cameraman van de Indiase TV Baba op heterdaad. Als je de film vertraagd afdraait, blijkt Baba de gouden ketting niet uit de geestelijke wereld, maar uit een dossier te halen. Omdat hij vingervlug is, valt dit bij normale snelheid niet op. Dat lijkt dus meer op de Nederlandse goochelaar Hans Kazan, dan op Visjnoe of Christus. De "Indian Skeptic" publiceerde ook het recept van Sai Baba's heilige as. Volgens het blad hoef je er niet voor naar het godenrijk, maar is gebakken koeiepoep met sandelhout genoeg. Als je dan een gewaad met wijde mouwen draagt, zoals Sai Baba, en iets van de vingervlugheid van Kazan hebt, is het niet moeilijk.

Gaan met die banaan

Sai Baba wilde een paar jaar geleden laten zien, hoe hij elke soort fruit, waar zijn publiek om vroeg, uit een lege vaas op een podium kon halen. Iemand uit het gehoor vroeg om een banaan. Sai Baba stopte zijn hand in de vaas. Wat zat er in die hand, toen hij hem er weer uithaalde? Een mango! En het was nog wel nooit fout gegaan. De heilige man vroeg nog eens om een banaan. Weer deed hij een greep. Nu had hij ... een kokosnoot te pakken. Grote onrust in de zaal.
Wat was er aan de hand? Leden van de Indiase organisatie van skeptici hadden zich toegang verschaft tot de holle ruimte onder het podium. Ze hadden de aangever van Sai Baba daar weggejaagd. Toen waren ze zelf, voor de zaal en voor Baba onzichtbaar, onder de gaten in de vaas en in het podium gaan staan.

Beschuldigingen van geweld in India en Amerika

Volgens de "Indian Skeptic" zagen Baba's aanhangers de humor er niet van in. Indiase skeptici kregen te maken met gewelddadige aanslagen. Redacteur B. Premanand van de "Indian Skeptic" reed op 26 september 1993 na een lezing in Hyderabad om half twaalf 's avonds, achter op een motorfiets naar zijn hotel terug. Toen kwam er een auto naast rijden. Deze schepte de motorfiets. Premanand kwam er met lichte verwondingen van af.
Ook meldde de "Indian Skeptic" dodelijke afrekeningen met dissidente leden van de Baba-organisatie. Eerst in 1989. Vier jaar later stierven zes van hen na een vuurgevecht in Sai Baba's slaapkamer op 6 juni 1993. Een van de doden was Baba's aangever, Radhakrishna. Volgens de "Indian Skeptic" stond hij op de dodenlijst, sinds hij het "gematerialiseerde" gouden snoer onhandig had overhandigd; daardoor stond zijn werkgever voor gek op de film "Guru Busters".
Ook buitenlandse vrouwen vonden een gewelddadige dood. Ex-betrokkenen bij de beweging klagen over sexueel geweld. Dit trof ook een Gronings lid. Toen zij verhaal haalde bij de Europese Sai Baba-leiding, leverde dat niets op. Omdat machtige mannen in de politiek en de justitie Sai Baba de hand boven het hoofd houden, ontsnapt zijn sekte aan berechting.Arianna Lindemann, een Amerikaanse boeddhiste, wetenschapster, weggelopen sektelid, en belangenbehartigster van sexueel mishandelde vrouwen, is lid van het White Lotus Dharma Center. Deze organisatie wil het misbruik van godsdiensten als hindoeïsme en boeddhisme voor bedrog en sexueel geweld bestrijden. Nadat mevrouw Lindemann Sai Baba bekritiseerd had, kreeg ze van Amerikaanse Sai Baba-aanhangers een stortvloed van bedreigingen en scheldwoorden. "Evil bitch" en "dike" (pot) waren ongeveer de minst dreigende woorden in dit proza.
Arianna Lindemann was vroeger zelf slachtoffer van seksueel geweld geweest. Haar kwelgeesten begrepen, hoe ze haar het hardst konden treffen: door te dreigen, dat dit weer zou gebeuren.
De baas van de Internet-aanbieder Tracenet, waar Arianna Lindemann haar informatie over Sai Baba op zette, ontpopte zich als aanhanger van de Transcendente Meditatie van de Maharishi Mahesh Yogi. De Tracenet-baas was bang, dat mevrouw Lindemann na Sai Baba, ook Transcendente Meditatie aan de orde zou stellen. Daarom gooide hij het White Lotus Dharma Center van Internet af. Voorlopig heeft de intimidatie gewonnen.
Hoe is dit alles te verenigen met de leus, waarmee de Sai Baba beweging naar buiten treedt: "Help Ever-Hurt Never"?

Vrouwen, pannen, en vragen

De Baba-organisatie is rijk. In Amerika is onder anderen de horeca-multimiljonair Isaac Tigrett van de "Hard Rock" cafés lid; zie bijvoorbeeld "The Globe and Mail" van 14 Mei 1996. Ze hebben geld om eigen universiteiten te stichten in India. Er is een universiteit voor mannen. En, apart, een voor vrouwen, eigenlijk meer een veredelde huishoudschool. Tussen potten en pannen worden de studentes klaargestoomd tot volgzame huisvrouwen voor mannelijke Baba-volgelingen. Een paar jaar geleden verklaarde een aanhangster van Sai Baba voor de televisie: "Vrouwenbevrijding (women's lib), daar is Baba geen voorstander van".
De Nederlandse aanhangers van Sai Baba zeggen, dat ze een waarheidlievende en goede God als leider hebben. In dat geval moeten ze toch iedereen van hun gelijk kunnen overtuigen, zou je zeggen. Dan hebben ze intimidatie, of bijeenkomsten met alleen eenzijdige propaganda van hun kant, niet nodig. Dan hebben ze volop belang bij open diskussie, waar de video "Guru Busters" vast wel vertoond mag worden.
Wat zou je zoal kunnen vragen op 12 december, tussen de bloemenpracht van de Amsterdamse Hortus? Bijvoorbeeld: moeten op Nederlandse universiteiten studentes ook naar het aanrecht? Hoe staat het met de doden bij de schietpartij in het Sai Baba hoofdgebouw? Wat zijn de levens van Premanand en andere sceptici waard voor Sai Baba volgelingen? En: is Hans Kazan ook een goddelijke incarnatie op aarde?
Is de leiding van de Hortus op de hoogte van zulke vragen? En wat weten, en zeggen, uitgeverij Ankh-Hermes, en het Nederlandse Hard Rock Café filiaal hiervan?

Bronnen:

Oscar Gunther en Brian Siano, "B. Premanand, guru buster!", Electronic Newsletter of the Georgia Skeptics, Volume 7, Number 1, Winter 1994.
Rebecca Long, "More on Premanand's efforts", Electronic Newsletter of the Georgia Skeptics, Volume 7, Number 1, Winter 1994.
Narendra Nayak, "Investigate the murder at Satya Sai Baba's college", Indian Skeptic, Vol. 1, No. 1, Mei 1988, p. 31 e.v.
B. Premanand, "Indian Skeptics Request Help", Electronic Newsletter of the Georgia Skeptics, Volume 7, Number 1, Winter 1994.
Op Internet: http://www.stat.unipol.it/h2000/cicap/saibaba.html

Met dank aan Rob Nanninga van de Stichting Skepsis.

Herman de Tollenaere


Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 303, november 1996